Septal Hematom Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Septal hematom burun kemiğinin kırılmasından kaynaklanan ciddi bir sağlık sorunudur. Bu durum genellikle buruna alınan darbeler sonucunda ortaya çıkar. Eğer zamanında ve doğru bir şekilde tedavi edilmezse kalıcı solunum problemleri gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle septal hematomun teşhisi konulduğu andan itibaren uygun tıbbi müdahale gereklidir. Hastalar doktorlarının önerdiği tedavi yöntemlerini titizlikle uygulamalıdır. Tedavi edilmeyen vakalar solunum zorluğu başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. 

Septal Hematom Nedir?

Septal hematom burun septumunun kıkırdak ve doku tabakaları arasında kan toplanmasıyla bilinen bir sağlık sorunudur. Genellikle burun bölgesine alınan darbeler veya kazalar sonucu gelişir. Çocuklar bu duruma yetişkinlere göre daha yatkındır çünkü çocuklarda septum koruyucu mukozası daha kalın ve esnektir. Bu sağlık sorunu tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle tanı konulduktan sonra hızlı ve etkili bir tedavi yöntemi uygulanmalıdır.

Septal Hematom Belirtileri Nelerdir?

Septal hematom burun içindeki septumun kırılması sonucu kan birikmesiyle karakterize bir sağlık durumudur. Bu durum nefes almayı güçleştiren burun tıkanıklığına yol açar. Ayrıca burun septumunda ağrılı bir şişlik oluşur ve bu durum hastalar için ciddi rahatsızlıklar yaratır. Hematom burun şeklinde değişikliklere neden olabilir ki bu genellikle belirgin bir şekil bozukluğu veya asimetri olarak gözlemlenir. Şu belirtiler de sıklıkla karşılaşılanlar arasındadır:

Burun tıkanıklığı

• Ağrılı şişlik
• Burun şeklinde değişiklik
• Burun akıntısı: Kanlı veya morumsu akıntı
• Ateş: Hematomun enfekte olması halinde görülür
• Basınç ve rahatsızlık: Burun içinde hissedilen rahatsız edici basınç

Septal Hematom Neden Oluşur?

Septal hematom nazal septumda kanın birikmesiyle meydana gelir. Bu kan birikimi genellikle nazal septumdaki damarların yaralanması sonucunda oluşur. Burun travmaları septal hematoma neden olabilen en yaygın durumlardır. Fiziksel darbeler, kavgalar veya trafik kazaları gibi çeşitli durumlar bu tür yaralanmalara yol açabilir. Ayrıca burun cerrahileri de bu komplikasyona neden olabilir. Çocuklarda ise septal hematoma yol açan başlıca faktörler arasında buruna yabancı cisim sokulması bulunur. Yüzüstü düşme ve çarpışmalar da özellikle çocuklarda septal hematom oluşumuna katkıda bulunabilir.

Septal hematoma neden olabilecek faktörler şunlardır:

• Burun travmaları en sık rastlanan sebeptir.
• Cerrahi işlemler özellikle septoplasti ve rinoplasti sonrasında görülebilir.
• Yabancı cisim sokulması çoğunlukla çocuklarda rastlanan bir durumdur.
• Düşme ve kazalar genellikle çocuklarda septal hematoma neden olur.

Septal Hematom Teşhisi Nasıl Konur?

Hastanın tıbbi geçmişi incelenir ve yakın zamanda meydana gelmiş burun travmaları hakkında bilgi toplanır. Fiziksel muayene sırasında spekulum yardımıyla burun septumu detaylı bir şekilde gözlemlenir. Bu inceleme septumun durumunu anlamak için kritik öneme sahiptir.

Fizik Muayene:

• Uzman burun pasajlarını burun spekulumu kullanarak inceler.
• Septum bir aplikatör yardımıyla dikkatlice palpe edilir.
• Hematomun varlığı septumun dokusunun yumuşak ve esnek olup olmadığına bakılarak değerlendirilir.

Görüntüleme Teknikleri:

• Burun endoskopisi septumu daha detaylı gözlemlemek için kullanılır.
• Gerekli durumlarda BT taramaları veya MRG hematomun boyutu ve şiddetini değerlendirmek amacıyla tercih edilir.

Septal Hematom Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

İlk olarak tedavi süreci hastanın durumunu değerlendirmeyle başlar. Burun boşluğunun detaylı bir şekilde incelenmesi esastır. Bu inceleme sırasında nazal spekulum veya endoskop yardımıyla septum içerisindeki herhangi bir anormalliğin tespit edilmesi amaçlanır. Eğer hematom tespit edilirse hemen müdahale edilmesi gereklidir. Drenaj işlemi toplanan kanın boşaltılması için yapılır ve bu sırada hasta lokal anestezi ile rahatlatılır. İşlem sonrası kanın tekrar birikmesini önlemek amacıyla burun içine tampon yerleştirilir.

• Drenaj Sonrası Bakım: 
• Burun Tamponu: Kan birikimini engellemek için kullanılır.
• Kapitone Dikişler: Kanın yeniden toplanmasını önler.
• Silikon Ateller: Yapının korunması ve düzgün iyileşmesi için tercih edilir.

Antibiyotik kullanımı enfeksiyon riskini azaltmak için önemlidir. Hastanın iyileşme süreci boyunca düzenli takipler yapılır. Bu takiplerde herhangi bir enfeksiyon belirtisi veya komplikasyon olup olmadığı kontrol edilir. Ağrı ve şişlik yönetimi için NSAİ veya asetaminofen gibi ilaçlar tavsiye edilebilir. Ayrıca şişliği ve ağrıyı azaltmak için buz uygulaması da faydalı olabilir.

Septal Hematom Oluşumunda Risk Faktörleri Nelerdir?

Septal hematom oluşumunu tetikleyen risk faktörleri arasında çeşitli nedenler bulunmaktadır. Öncelikle burun travması bu durumun en sık rastlanan nedenidir. Spor aktiviteleri sırasında veya fiziksel temas  esnasında alınan darbeler septumda hasara yol açabilir. Ayrıca buruna yabancı cisim sokmak veya aşırı şiddetle burun karıştırmak da septal mukozaya zarar verebilir ve hematoma sebebiyet verebilir. Aşağıdaki maddeler septal hematom gelişiminde etkili olan başlıca risk faktörlerini sıralamaktadır:

Burun Travması:

• Boks güreş gibi temas sporları
• Fiziksel kavgalar veya trafik kazaları

Burun Karıştırma veya Yabancı Cisim Sokma

Cerrahi İşlemler:

• Burun ameliyatları özellikle rinoplasti gibi işlemler

Kan İnceltici İlaç Kullanımı:

• Antikoagülan ilaçlar kanamayı artırarak riski yükseltir

Yaş ve Anatomik Faktörler:

• Çocuklar anatomik yapıları gereği daha duyarlıdır

Septal Hematom Nasıl Tedavi Edilir?

Septal hematom ameliyatı septumda biriken kanın boşaltılması işlemidir. Bu cerrahi prosedür komplikasyonların önüne geçmek ve normal nefes almayı sağlamak için gerçekleştirilir. Ameliyat süreci başlangıç değerlendirmesiyle başlar; burada hastanın genel sağlık durumu kontrol edilir ve ameliyat için hazırlıklar yapılır. İyi aydınlatma altında anestezi uygulaması sonrasında hastanın rahat bir pozisyonda oturması sağlanır.

İlk Değerlendirme ve Hazırlık:

• Hastanın durumu değerlendirilir.
• Anestezi uygulanır.

Görüntüleme adımında etkilenen bölge dikkatlice incelenir. Burun spekulumu ile septal hematomun yerleşim yeri belirlenir. Daha sonra uygun bir bıçak kullanılarak hematom üzerinde dikkatli bir kesi yapılır. Bu kesi hematomun içinde biriken kanın boşaltılmasına olanak tanır.

Görüntüleme ve İnsizyon:

• Hematom alanı spekulum ile açılır.
• Kesik için uygun yer belirlenir ve işlem yapılır.

Drenaj işlemi sırasında biriken kan ve pıhtılar dikkatle aspire edilir. Bu adım enfeksiyon riskini azaltmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için kritik öneme sahiptir. Kesi yerinin açık bırakılması ve gerekirse tampon kullanılmasıyla sürekli drenaj sağlanır.

Drenaj:

• Aspirasyon ile kanın boşaltılması.
• Gerekirse tampon yerleştirilir.

Septal Hematom Ameliyatı Sonrası Komplikasyonları Nelerdir?

Septal hematom ameliyatı sonrasında hastalar çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşabilirler. Bu komplikasyonlar genellikle ciddi ve dikkat gerektiren durumlar olup erken müdahale gerektirir. Öncelikle enfeksiyon septal kıkırdağın zarar görmesine ve estetik ile fonksiyonel problemlere yol açabilir. Bu durum özellikle “eğer burun” deformitesi şeklinde kendini gösterir. Ayrıca kanama erken dönemde ortaya çıkabilir ve tekrarlayan kanamalar yeni hematom oluşumuna neden olabilir.

• Enfeksiyon: Septal apseye ve ciddi mukozal zararlarla sonuçlanabilir.
• Kanama: Erken dönemde sık görülür ve ilave cerrahi müdahaleyi zorunlu kılabilir.
• Septum Perforasyonu: Mukoperikondrial fleplerin zarar görmesi sonucu septumda delik açılabilir.
• Beyin Omurilik Sıvısı Kaçağı: Ameliyat sırasındaki yanlış müdahaleler ciddi sağlık riskleri oluşturur.
• Septum Deviasyonu: Ameliyat sonrası oluşan yapışıklıklar burun tıkanıklığına yol açar.
• Menenjit: Toplardamarlar yoluyla enfeksiyonun yayılması ciddi beyin enfeksiyonlarına neden olabilir.
• Kronik Ağrı: Ameliyat bölgesinde uzun süre devam eden ağrılar görülebilir.
• Atrofik Rinit: Burun mukozasının incelmesi ve kuruması sonucu oluşur.
• Kolumella Retraksiyonu: Aşırı kıkırdak çıkarılması sonucu burun deliklerini ayıran dokunun geri çekilmesiyle meydana gelir.
• Eğer Burun Deformitesi: Septal destek kaybı ile burun sırtının çökmesi görülür.

Septal Hematom Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıl İşler?

Septal hematom ameliyatı sonrası iyileşme süreci hastanın sağlığına kavuşmasını sağlamak için dikkatle yönetilmesi gereken birkaç aşamadan oluşur. İlk olarak ameliyat sonrası ilk 24 saat içinde hastanın dinlenmesi ve başını yüksekte tutması önerilir. Bu pozisyon şişliği ve kanamayı minimuma indirger. Ayrıca hastanın yeterli miktarda sıvı tüketmesi ve diyetine devam etmesi önemlidir.

İlk 24 saatte dikkat edilmesi gerekenler:

• Dinlenme ve başın yüksek tutulması
• Yeterli sıvı tüketimi
• Diyetin sürdürülmesi
• Burnun sümkürülmemesi
• Serum fizyolojik ile burun nemlendirilmesi
• Parasetamol kullanımı 

İlk hafta içinde hasta yorucu aktivitelerden kaçınmalıdır. Doktor kontrolü ve önerileri doğrultusunda pansuman değişimi gibi işlemler yapılmalıdır. Ayrıca hastanın herhangi bir komplikasyon belirtisi olup olmadığı sürekli olarak gözlemlenmelidir. İyileşme sürecinin bu döneminde hafif egzersizlere başlanabilir.

İlk hafta boyunca yapılacaklar:

• Takip randevularına gidilmesi
• Ağır kaldırmaktan ve eğilmekten kaçınılması
• Hafif aktivitelere başlanması

İki ila altı hafta arasında aktiviteler kademeli olarak artırılabilir. Ancak temas gerektiren sporlar ve ağır kaldırmaktan sakınmak önemlidir. Bu süre zarfında enfeksiyon belirtileri açısından dikkatli olunmalıdır.

İki ila altı hafta süresince uyulması gerekenler:

• Aktivite seviyesinin kontrollü artırılması
• Enfeksiyon belirtilerine karşı uyanık olunması
• Burun hijyenine devam edilmesi

Bir yıla kadar süren zaman boyunca kıkırdak ve burun dokularının tamamen iyileşmesi beklenir. Bu süreçte hastanın nefes almasındaki iyileşmeler ve şişlikler değişiklik gösterebilir. Bu süreçte hasta genellikle 12 hafta sonra tamamen normal aktivitelerine dönebilir.

Septal Hematom Ameliyatı Sonrası Tekrarlama Olasılığı Var mıdır?

Septal hematom ameliyatı sonrasında tekrarlama hastalar için önemli bir endişe kaynağıdır. Ameliyat teknikleri ve hasta özellikleri tekrarlama olasılığını etkileyen başlıca faktörler arasındadır. Özellikle drenaj yöntemlerinin seçimi bu riski azaltmada kritik bir rol oynar. Tekrarlama oranları genellikle yüzde beş ile yüzde otuz üç arasında değişir ve bu kullanılan cerrahi yönteme göre farklılık gösterir. Bazı risk faktörleri tekrar olasılığını artırabilir:

• Yaşlı hastalar
• Antikoagülan ilaç kullanımı
• Bilateral hematom varlığı

Ek olarak kronik sağlık sorunları olan hastalarda da tekrarlama riski daha yüksektir. Hipertansiyon veya diyabet gibi durumlar hematomun tekrarlamasına zemin hazırlayabilir. Hematomun yapısal özellikleri de tekrarlama sıklığını belirleyebilir. İç septasyonlar ve membranlar içeren karmaşık yapıdaki hematomlar daha homojen yapıdakilere göre daha sık tekrarlama eğilimindedir.