“Ermeni burnu” olarak bilinen nazal morfoloji, tıbbi terminolojide yüksek projeksiyonlu ve akvilin (kemerli) burun yapısı olarak tanımlanan, burun sırtında belirgin bir kemik-kıkırdak kemeri ile karakterize güçlü bir anatomik yapıdır. Yüz profilinde baskın bir duruş sergileyen bu tipoloji, genellikle aşağıya doğru sarkan (ptotik) geniş bir burun ucu ve kalın, gözenekli bir cilt örtüsü ile ayırt edilir. Sadece vizüel bir karakteristik olmayan bu yoğun kemik yapılanması, çoğu vakada burun içi hava yolunu daraltan ileri derece septum deviasyonu ile doğrudan ilişkilidir ve estetik düzenlemenin ötesinde yapısal bütünlüğü koruyan fonksiyonel bir cerrahi yaklaşımı zorunlu kılar.
İçindekiler
Ermeni Burnu Tipi Olarak Bilinen Yapının Belirgin Özellikleri Nelerdir?
Halk arasında bu isimle anılan burun yapısı, cerrahi planlama açısından “kompleks burunlar” kategorisine girer. Bu burnu diğerlerinden ayıran en temel özellik, yüzün tam ortasında oldukça baskın bir duruş sergilemesidir. Yandan bakıldığında göze çarpan ilk detay, burun sırtındaki belirgin yüksekliktir. Ancak mesele sadece kemerli bir yapı olması değildir; kemik ve kıkırdak iskeleti oldukça güçlü ve hacimlidir.
Bu burun tipinde sıklıkla karşılaştığımız bir diğer durum burun ucunun dinamik yapısıdır. Genellikle burun ucu, yüzdeki diğer yapılarla kıyaslandığında daha aşağıda konumlanmıştır. Özellikle kişi konuştuğunda veya gülümsediğinde, burun ucunu aşağı çeken kasların aktif olmasıyla birlikte burun ucu belirgin şekilde aşağıya doğru hareket eder. Bu durum üst dudak ile burun arasındaki açının daralmasına ve profil görüntüsünde burnun olduğundan daha uzun algılanmasına neden olur.
Ayrıca bu morfolojide cildin yapısı da cerrahi süreci belirleyen en kritik faktörlerden biridir. Genellikle kalın, yağlı ve gözenekli bir cilt yapısı ile karşılaşırız. Kalın deri, cerrahi sırasında alttaki kıkırdaklara verdiğimiz şekli maskeleme eğilimindedir. Bu nedenle bu tip burunlarda çok daha özellikli teknikler kullanmak gerekir.
Bu burun tipinin en sık görülen karakteristik özellikleri şunlardır:
- Belirgin kemer (hump)
- Düşük burun ucu
- Kalın deri yapısı
- Geniş burun kanatları
- Güçlü kıkırdak iskeleti
- Aşağı sarkan kolumella
- Geniş burun tabanı
Bu Burun Tipinde Neden Sıklıkla Nefes Alma Problemleri Görülür?
Dışarıdan bakıldığında sadece estetik bir “büyüklük” sorunu gibi algılanan bu durum aslında buzdağının sadece görünen kısmıdır. Yüksek kemerli ve projeksiyonlu burun yapısına sahip bireylerde, burun içindeki hava yolunu ikiye ayıran ve “septum” adını verdiğimiz duvarda eğrilikler olma ihtimali çok yüksektir. Anatomik gelişim sürecinde, burun çatısı yukarıya doğru aşırı büyürken, içerideki kıkırdak alan kısıtlı olduğu için bükülmek zorunda kalır.
Bu eğrilik, yani septum deviasyonu, hava yolunun bir veya her iki tarafını ciddi şekilde daraltır. Hastalarımız genellikle yıllardır burunlarının tıkalı olduğunu, ancak bunu normal kabul ettiklerini söylerler. Oysa ki bu durum vücudun oksijenlenmesini doğrudan etkiler. Burun içi kemik eğriliğine ek olarak vücut hava akımını dengelemeye çalışırken karşı taraftaki burun etlerini (konkaları) büyütür. Sonuç olarak hem kemik yapısı hem de yumuşak doku şişmeleri nedeniyle kronik bir tıkanıklık tablosu ortaya çıkar.
Bu hastalarda sıklıkla görülen şikayetler şunlardır:
- Kronik burun tıkanıklığı
- Ağzı açık uyuma
- Şiddetli horlama
- Sabah yorgunluğu
- Tekrarlayan boğaz enfeksiyonları
- Koku alma güçlüğü
- Eforla gelen nefes darlığı
- Geniz akıntısı
Kemerli ve Büyük Bir Burun Yapısı Yüz İfadesini Nasıl Etkiler?
Yüz estetiğinde en önemli kavram dengedir. Burun, yüzün tam merkezinde yer aldığı için, buradaki herhangi bir orantısızlık tüm yüz ifadesini domine eder. Ermeni burnu tipi dediğimiz yüksek kemerli ve düşük uçlu yapı profilden bakıldığında yüz hatlarını olduğundan daha sert ve keskin gösterir. Bu sert ifade, kişinin mizacı yumuşak olsa bile dışarıya karşı daha sinirli veya mesafeli bir izlenim vermesine neden olabilir.
Özellikle burun ucunun düşük olması, kişiyi olduğundan daha yaşlı ve yorgun gösteren bir faktördür. Yerçekimi etkisiyle yıllar içinde burun ucu daha da aşağı inme eğilimindedir, bu da yüzdeki “düşük” ifadeyi pekiştirir. Kadın hastalarda bu durum daha belirgin bir maskülen (erkeksi) ifadeye yol açarken, erkek hastalarda ise yüzün genel harmonisini bozan kaba bir görüntü oluşturabilir.
Ancak burada çok ince bir çizgi vardır. Amaç kişiye “fabrikasyon” bir burun yapıp yüzündeki karakteri tamamen silmek değildir. Bu tip güçlü yüz hatlarına sahip kişilerde, aşırı küçük, çok kavisli veya “bebek burnu” tabir edilen burunlar son derece yapay durur. Hedefimiz, o sert ifadeyi yumuşatmak, bakışları ortaya çıkarmak ama aynı zamanda kişinin etnik ve karakteristik özelliklerine saygı duyan, “yüzüne aitmiş” gibi duran bir burun ortaya çıkarmaktır.
Yüzdeki estetik dengeyi sağlamak için dikkate aldığımız kriterler şunlardır:
- Alın burun açısı
- Burun dudak açısı
- Çene ucu pozisyonu
- Elmacık kemiği belirginliği
- Gözler arası mesafe
- Kaş yapısı
- Yüzün uzunluğu
Geleneksel Yöntemler Yerine Neden Modern Teknolojiler Tercih Edilmelidir?
Rinoplasti ameliyatları, ne yazık ki geçmiş yılların getirdiği kötü tecrübeler nedeniyle halk arasında “ağrılı, morluklarla dolu ve zorlu bir süreç” olarak bilinir. Eskiden kullanılan geleneksel yöntemlerde, o güçlü kemerleri düzeltmek için cerrahlar keski, çekiç ve törpü gibi oldukça kaba aletler kullanmak zorundaydı. Bu aletler kemiği şekillendirirken, kaçınılmaz olarak etrafındaki yumuşak dokuya, damarlara ve mukozaya da zarar veriyordu.
Bu travmatik yaklaşımın sonucu olarak hastalar ameliyat sonrası “panda gözü” dediğimiz simsiyah morluklarla ve günlerce inmeyen şişliklerle mücadele etmek zorunda kalıyordu. Daha da önemlisi, çekiç ve keski ile yapılan işlemlerde kemiğin nereden kırılacağını milimetrik olarak kontrol etmek her zaman mümkün olmuyordu. Bu da iyileşme döneminde düzensizliklere veya istenmeyen hatlara yol açabiliyordu.
Günümüzde ise tıp teknolojisi bu tabloyu tamamen değiştirdi. Artık amacımız sadece burnu küçültmek değil; bunu dokuya en az zararı vererek, en hassas şekilde yapmaktır. Bu noktada ultrasonik teknolojiler devreye giriyor. Modern yöntemlerin sağladığı avantajlar, hem cerrahın konforunu hem de hastanın iyileşme kalitesini artırıyor.
Geleneksel yöntemlerin dezavantajları şunlardır:
- Kontrolsüz kemik kırıkları
- Çevre doku hasarı
- Aşırı morarma ve şişlik
- Uzun iyileşme süresi
- Kaba şekillendirme
- Ameliyat sonrası ağrı
- Düzensiz kemik yüzeyi
Piezo Tekniği Kemerli Burunlarda Nasıl Bir Avantaj Sağlar?
Yüksek kemerli burunların düzeltilmesinde günümüzün altın standardı olarak kabul ettiğimiz yöntem Piezo, yani ultrasonik rinoplastidir. Bu teknolojiyi bir devrim olarak nitelendirmemizin sebebi, çalışma prensibinin tamamen “seçicilik” üzerine kurulu olmasıdır. Piezo cihazı, ses dalgalarının gücünü kullanarak çalışır ve sadece sert dokuyu, yani kemiği tanır.
Bu cihazın ucu kemiğe değdiğinde onu bir heykeltıraşın mermeri işlediği gibi milimetrik hassasiyetle keser veya şekillendirir. Ancak aynı uç, yanlışlıkla cilde, damara veya sinire değdiğinde çalışmayı durdurur. Bu “doku seçiciliği” dediğimiz muazzam bir güvenlik mekanizmasıdır. Ermeni burnu gibi kemik yapının çok yoğun işlem görmesi gereken vakalarda bu özellik hayati önem taşır. Kemiği kırmadan, keserek ve tıraşlayarak şekillendirdiğimiz için, travma minimuma iner.
Bu sayede hastalarımız ameliyattan çıktıklarında, eskiden olduğu gibi korkutucu morluklarla karşılaşmazlar. İyileşme süreci çok daha hızlıdır. Ayrıca kemikler çok düzgün kesildiği için, iyileştiklerinde elimize gelen pürüzler veya düzensizlikler oluşma riski son derece düşüktür. Piezo, bize karmaşık kemik yapılarını dilediğimiz gibi yeniden inşa etme özgürlüğü verir.
Piezo cerrahisinin sunduğu temel avantajlar şunlardır:
- Milimetrik kesim hassasiyeti
- Yumuşak doku koruması
- Minimum morluk
- Hızlı iyileşme
- Daha az ödem
- Doğal geçiş hatları
- Güvenli osteotomi
Burun Sırtını Korumak (Preservation Rhinoplasty) Mümkün müdür?
Eskiden kemerli bir burun gördüğümüzde standart yaklaşım o kemeri çatısından kesip almaktı. Ancak burnun doğal çatısını bozmak, bazen “açık çatı deformitesi” dediğimiz, burnun sırtının düzleştiği ve doğallığını kaybettiği sonuçlara yol açabiliyordu. Son yıllarda cerrahi felsefemiz “yıkmak”tan “korumak”a doğru evrildi. İşte bu noktada “Preservation Rhinoplasty” yani Koruyucu Burun Estetiği devreye giriyor.
Bu teknikteki temel mantık şudur: Burun sırtındaki o güzel, doğal ışık çizgilerini ve kıkırdak bütünlüğünü hiç bozmayalım. Peki kemeri nasıl yok edeceğiz? Burnun altından, yani temelinden kıkırdak ve kemik çıkararak, tüm burun sırtını bir asansör gibi aşağıya indiriyoruz. Yani tavanı kırmıyoruz, binanın katını azaltıp çatıyı olduğu gibi aşağıya oturtuyoruz.
Bu yöntem özellikle Ermeni burnu tipinde, eğer kemer yapısı uygunsa harika sonuçlar verir. Burun sırtı kesilmediği için, iyileştiğinde dokunduğunuzda hiçbir pürüz hissetmezsiniz, sanki hiç ameliyat olmamış gibi doğal bir hisse sahip olursunuz. Ayrıca anatomik yapılar bağlar ve lenfatik kanallar korunduğu için iyileşme rekor düzeyde hızlı gerçekleşir.
Preservation tekniğinin uygun olduğu durumlarda sağladığı faydalar şunlardır:
- Doğal burun sırtı
- Hızlı iyileşme süreci
- Daha az ödem
- Doğal ışık yansımaları
- Fonksiyonel koruma
- Hissiyat kaybı olmaması
Kalın Derili ve Geniş Burun Ucu Nasıl Şekillendirilir?
Ermeni burnu tipolojisinde cerrahı en çok zorlayan, belki de en fazla tecrübe gerektiren kısım burun ucudur. Çünkü burada genellikle “kalın deri” faktörüyle karşı karşıyayızdır. Kalın deriyi, üzerine serildiği mobilyayı gizleyen kalın bir yorgana benzetebiliriz. Alttaki kıkırdaklara ne kadar zarif şekil verirseniz verin, eğer deri kalınsa bu detayların dışarıdan görünmesi zordur.
Bu nedenle bu tip burunlarda “küçültme” değil “yapılandırma” yani Strüktürel Rinoplasti prensiplerini uygularız. Eğer biz kalın derili bir burnun kıkırdaklarını küçültürsek, deri kendini toparlayamaz ve burun ucu zamanla sarkar, şekilsiz bir hal alır. Bunun yerine, burnun içine “greft” adını verdiğimiz, genellikle hastanın kendi septumundan aldığımız kıkırdak destekler koyarız.
Bu destekler, deriyi içeriden bir çadır direği gibi gerdirmemizi sağlar. Burun ucunu inceltmek için alar kıkırdaklara özel dikiş teknikleri uygular ve gerekirse deri altındaki yağ dokusunu çok dikkatli bir şekilde inceltiriz. Amaç o kalın derinin ağırlığını taşıyabilecek kadar güçlü ama dışarıdan bakıldığında zarif görünen bir iskelet oluşturmaktır.
Kalın derili burunlarda uyguladığımız manevralar şunlardır:
- Kıkırdak destek greftleri
- Güçlü kolumellar destek
- Deri altı inceltme
- Kıkırdak şekillendirme dikişleri
- Tip projeksiyonu artırma
- Defatting işlemi
İyileşme Süreci Zorlu mudur ve Nelere Dikkat Edilmelidir?
Bu kadar kapsamlı bir değişimden bahsederken iyileşme sürecini de gerçekçi bir şekilde konuşmak gerekir. Modern teknikler (Piezo gibi) sayesinde hastalarımız ameliyat sonrası ağrıdan neredeyse hiç şikayet etmezler. Ancak “ödem” yani şişlik, bu işin doğasında vardır. Özellikle kalın derili ve büyük kemerli bir buruna sahipseniz, iyileşme süreci ince derili birine göre daha uzun bir sabır yolculuğu gerektirir.
Ameliyattan sonraki ilk hafta alçı ve bantlarla geçer. Bunlar çıktığında burnunuzu ilk gördüğünüzde şiş olması son derece normaldir. Burun sırtındaki şişlikler daha hızlı inerken, yerçekiminin etkisiyle ödem burun ucuna toplanır. Burun ucunun tam şeklini alması, detayların ortaya çıkması 1 yılı, hatta kalın deride 1.5 yılı bulabilir. Bu süre zarfında burun sabahları daha şiş uyanabilir, gün içinde inebilir. Bunlar iyileşmenin doğal dalgalanmalarıdır.
Bu süreçte hastanın doktoruyla işbirliği içinde olması çok önemlidir. Ödemin daha hızlı atılması için bizim önerdiğimiz masajların yapılması, beslenmeye dikkat edilmesi gerekir. Sabırsız olmak yerine, her geçen ay burnun daha da güzelleştiğini gözlemlemek bu süreci keyifli hale getirir.
İyileşme döneminde dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
- Düzenli burun masajları
- Tuz tüketiminin kısıtlanması
- Bol su tüketimi
- Baş yüksekte yatış
- Güneşten korunma
- Darbelerden sakınma
- Gözlük kullanımının ertelenmesi
- Doktor kontrollerine uyum
Hem Estetik Hem Fonksiyonel Sorunlar Aynı Anda Çözülebilir mi?
Kesinlikle evet ve aslında olması gereken tek yaklaşım da budur. “Ermeni burnu” gibi kompleks yapılarda estetik ve fonksiyonu birbirinden ayırmak mümkün değildir. Biz KBB ve Yüz Estetik Cerrahları olarak olaya bütüncül bakarız. Burun sadece yüzün bir aksesuarı değil solunum sisteminin başlangıç kapısıdır. Eğer sadece dış görünüşü düzeltip içerideki eğriliği bırakırsak, o ameliyat başarısız sayılır.
Modern cerrahide “Septorinoplasti” adını verdiğimiz operasyonla her iki sorunu aynı seansta çözeriz. Ameliyat sırasında Piezo ile kemeri alıp burnu şekillendirirken, aynı anda içerideki septum eğriliğini düzeltir, hava yolunu tıkayan kemik çıkıntıları alırız. Buna ek olarak büyümüş olan burun etlerini (konkaları) radyofrekans gibi teknolojilerle küçültürüz.
Bu sayede hasta ameliyattan uyandığında sadece aynada yüzüne yakışan, doğal ve estetik bir burun görmekle kalmaz; aynı zamanda ciğerlerine derinlemesine hava dolduğunu hisseder. Uyku kalitesi artar, sabahları dinç uyanmaya başlar, efor kapasitesi yükselir. Estetik kaygılar giderilirken sağlığın da kazanılması, bu ameliyatların hastalara sunduğu en büyük hediyedir.
Fonksiyonel ve estetik cerrahinin birlikte sağladığı kazanımlar şunlardır:
- İdeal burun estetiği
- Rahat nefes alma
- Kaliteli uyku
- Özgüven artışı
- Yüz harmonisi
- Horlamanın azalması
- Koku alma duyusunda iyileşme
- Psikolojik rahatlama
Prof. Dr. Murat Songu – Burun Estetiği (Rinoplasti) Uzmanı
Prof. Dr. Murat Songu, 1976 yılında İzmir’de doğmuş, tıp eğitimini Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamladıktan sonra Celal Bayar Üniversitesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimini tamamlamıştır. 2005–2006 yıllarında Fransa’nın Bordeaux kentinde Prof. Vincent Darrouzet ve Dr. Guy Lacher gibi rinoloji alanının önde gelen cerrahlarıyla çalışarak rinoplasti, fonksiyonel burun cerrahisi ve kafa tabanı cerrahisi üzerine ileri eğitim almıştır.
Burun estetiğinde doğal görünüm, nefes fonksiyonunun korunması ve yüz estetiği dengesini ön planda tutan Prof. Dr. Songu, açık teknik rinoplasti, piezo (ultrasonik) rinoplasti, revizyon rinoplasti, burun ucu estetiği ve fonksiyonel septorinoplasti operasyonlarında ulusal ve uluslararası düzeyde tanınan bir cerrahtır. Yurt içi ve yurt dışında çok sayıda rinoplasti kongresinde eğitici ve konuşmacı olarak yer almış; yüz estetiği ve burun cerrahisinde modern tekniklerin yaygınlaşmasına öncülük etmiştir.
100’den fazla bilimsel yayını, kitap bölümü yazarlıkları ve 1700’ü aşkın uluslararası atfıyla rinoplasti alanında Türkiye’nin en saygın akademisyenlerinden biri olan Prof. Dr. Murat Songu, doğal, yüzle uyumlu ve fonksiyonel sonuçlar hedefleyen cerrahi yaklaşımıyla hem bilimsel hem estetik başarıları bir araya getirmektedir.
