Septum perforasyon onarımı oldukça özel bir cerrahi müdahaledir. Bu operasyon burun bölmesindeki deliği onarmak için yapılır. Genellikle bu delikler çeşitli nedenlerle oluşur ve zamanla büyüyebilir. İyileşme süreci deliğin büyüklüğüne ve konumuna bağlıdır. Ayrıca çevredeki kıkırdak ve kemiklerin durumu da iyileşmeyi etkiler. Uzman bir cerrah tarafından yapılan bu operasyon öncesi detaylı bir değerlendirme gerekir. Böylece hastanın sağlığına en uygun tedavi yöntemi belirlenebilir. Tedavi başarısı büyük ölçüde cerrahın deneyimine ve kullanılan tekniklere bağlıdır.
Perforasyon Nedenleri | Septum perforasyonu, burun ameliyatları, travmalar, burun spreylerinin uzun süreli kullanımı, enfeksiyonlar veya otoimmün hastalıklar nedeniyle oluşabilir. |
Ameliyatın Amacı | Ameliyat, septum perforasyonunu onararak burun içi hava akışını iyileştirmeyi, kuruluk ve kabuklanma gibi belirtileri azaltmayı amaçlar. Aynı zamanda estetik görünümü de korumayı hedefler. |
Ameliyat Öncesi Hazırlık | Detaylı burun muayenesi yapılır. Gerekirse burun içi endoskopi ve görüntüleme yöntemleriyle perforasyonun boyutu ve yeri belirlenir. Kan sulandırıcı ilaçlar ameliyat öncesinde bırakılmalı ve sigara kullanılıyorsa kesilmelidir. |
Onarım Teknikleri | Perforasyonun büyüklüğüne göre çeşitli cerrahi teknikler uygulanabilir. Küçük perforasyonlar için dokular yaklaştırılarak dikilirken, daha büyük perforasyonlar için çevre dokulardan alınan fleplerle onarım yapılabilir. Gerekirse kulak veya kaburgadan alınan kıkırdak greftleri kullanılır. |
Anestezi Türü | Genel anestezi tercih edilir. |
Ameliyat Sonrası Bakım | Ameliyat sonrası burun içine yerleştirilen silikon splintler veya tamponlar yaklaşık 1 hafta sonra çıkarılır. Burun içi nemlendirici spreyler ve pomatlar kullanılarak burun kuruluğu önlenir. |
Komplikasyonlar | Enfeksiyon, kanama, perforasyonun tekrar etmesi veya burun tıkanıklığı gibi komplikasyonlar görülebilir. Ameliyat sonrası düzenli kontroller ve burun içi bakım, bu komplikasyonları en aza indirmek için önemlidir. |
İyileşme Süreci | İyileşme süreci 4-6 hafta kadar sürebilir. İlk haftalarda burun içine darbe almamaya, ağır egzersizlerden kaçınmaya ve doktorun önerdiği bakım talimatlarına uymaya özen gösterilmelidir. |
Alternatif Tedaviler | Küçük perforasyonlarda burun içi nemlendirici spreyler ve pomatlar, belirtileri hafifletebilir. Ancak büyük perforasyonlar için cerrahi onarım en etkili tedavi seçeneğidir. |
İçindekiler
Septum Perforasyon Onarımı Nedir?
Bu tedavi burun orta bölmesindeki delikleri kapatmak amacıyla uygulanan bir cerrahi işlemdir. Bu cerrahi müdahale çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir ve kapsamlı bir değerlendirme sürecini gerektirir. Bu süreçte cerrah hastanın genel sağlık durumunu ve septal defektin özelliklerini dikkate alır.
Septum Perforasyon Onarımı Nasıl Yapılır?
Septum perforasyon onarımı nazal septumda oluşan deliklerin tedavisi için uygulanan karmaşık bir cerrahi işlemdir. Bu işlem deliğin yerleşimine ve boyutuna özel olarak kişiselleştirilir. İşlem sırasında cerrahi teknikler ve uygulanan yöntemler büyük önem taşır. Öncelikle hazırlık aşamasında burun septumu ve tabanına lokal anestezik solüsyonlar uygulanarak kanama kontrol altına alınır. Sonrasında çeşitli kesilerle hasarlı bölgeye erişim sağlanır ve gerekli onarım işlemleri yapılır. İşlemin başarısı uygulanan tekniklerin doğru seçilmesine ve cerrahın deneyimine bağlıdır.
Endoskopik Genişletilmiş AEA (The Anterior Ethmoidal Artery) Flep Tekniği:
- Kesiler: Sfenoid rostrumdan başlayarak orta konka hizasına kadar devam eden kesiler yapılır.
- Flep Oluşturma: Yanal kesilerle birleştirilen ön ve arka kesilerden oluşan flep hazırlanır.
- Kapatma: Flep septal mukozaya dikilerek perforasyonun üzeri kapatılır.
Posterior Septal Arter Flep Tekniği:
- Kesi ve Yükseltme: Perforasyon çevresindeki kesilerle mukoza kaldırılır.
- Kapatma: Kaldırılan mukoza nazal kavitenin karşı tarafına döndürülerek dikilir.
Ara Katman Greftleme:
- Yaklaşım: Mukoperikondrial flepler arası aselüler dermal greftler yerleştirilir.
- Prosedür: Greftler yerleştirildikten sonra flepler birbirine dikilir.
Katmanlı Onarım Teknikleri:
- Yaklaşım: İki saplı mukoperikondrial flep ilerletilir.
- Prosedür: Flepler arasındaki defekt dikilir.
Septum Perforasyon Onarımı İçin Uygun Adaylar Kimlerdir?
Septum perforasyon onarımı için uygun adayların belirlenmesi çeşitli kriterlere dayanır. İlk olarak semptomatik hastalar cerrahi onarımdan fayda görebilir. Bunlar arasında şunlar bulunur:
- Tekrarlayan burun kanamaları
- Sürekli burun tıkanıklığı
- Kabuklanma ve enfeksiyonlar
- Nefes alırken ıslık çalma sesi
Bu tür belirtiler genellikle hastanın günlük yaşam kalitesini düşürür ve cerrahi müdahaleyi gerektirebilir. İkincisi perforasyonun boyutu ve yeri önemlidir. Orta ila büyük boyutlardaki septal perforasyonlar genellikle onarımdan yarar görür. Diğer yandan daha küçük perforasyonlar semptomlar önemli derecede rahatsızlık vermiyorsa konservatif yöntemlerle yönetilebilir. Üçüncü olarak başarısız konservatif tedaviler cerrahiye geçişi tetikleyebilir. Eğer tuzlu su ile yapılan irrigasyonlar veya merhemler gibi yöntemler yetersiz kalırsa ameliyat düşünülebilir.
Dördüncü olarak sağlıklı burun dokusu şarttır. Cerrahi onarım için yeterli mukozal dokuya sahip olmak fleplerin oluşturulmasını kolaylaştırır. Beşinci sigara içmeyen ve diyabeti olmayan bireylerde septal onarım başarısı daha yüksektir. Sigara ve diyabet kan akışını bozarak iyileşme sürecini olumsuz etkiler. Son olarak otoimmün hastalıkları olmayan bireyler daha uygun adaylardır. Aktif otoimmün durumlar iyileşmeyi zorlaştırabilir ve durum kontrol altına alınana kadar cerrahi ertelenmelidir.
Septum Perforasyon Onarımında Kullanılan Cerrahi Teknikler Nelerdir?
Septum perforasyon onarımında çeşitli cerrahi teknikler uygulanır. Perforasyonun büyüklüğü ve konumu seçilen yöntemi belirler.
- Bilateral mukozal flep kapatma tekniği; bu işlemde septumun her iki yanından mukozal flepler kaldırılır ileri taşınır ve dikilir. Onarımı desteklemek için ara greft kullanılır ve bölge silikon örtü ile stabilize edilir.
- Posterior septal arter flebi ile büyük delikler etkin şekilde kapatılır. Flep damarlarla beslenen bir yapıdır ve kesilerek mukoperikondriyumdan ayrılır sonrasında dikilir.
- Raket-halka tekniği büyük palatin arter flep yönteminin bir varyasyonudur. Perforasyondan büyük raket şeklinde bir flep kesilir mukoperikondriyal flep çevrilir ve dikilir. Silikon splintler ile destek sağlanır.
- Genişletilmiş anterior etmoidal arter flebi endoskopik onarımlar için tercih edilir. Bu yöntemde sfenoid rostrum mukozasından uzanan bir flep perforasyonu kapatacak şekilde ileri taşınır.
- Sandviç greft tekniği orta ve büyük delikler için kullanılır. İki mukozal ilerleme flebi arasına otolog doku grefti yerleştirilir. Bu yapı septal bütünlüğü sağlarken nüks riskini azaltır.
- Ters kenar tekniği perforasyon etrafında saçaklı bir kesi yapılmasını ve mukoperikondriyumun çıkarılmasını içerir. Bu perforasyonun tam veya kısmi olarak kapatılmasına olanak tanır ve karşı tarafın mukozası ile kapama yapılır.
Septum Perforasyon Onarımı Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Septum perforasyon onarımı sonrasında iyileşme süreci çeşitli aşamaları ve dikkatli bir bakımı gerektirir. Hastalar operasyondan hemen sonra gözlem altında tutulur bu süre boyunca acil durumlar hızla tespit edilip müdahale edilir. Burun septumunu desteklemek amacıyla kullanılan emici tamponlar kanamayı kontrol altında tutmak için birkaç gün süreyle kalır. Silikon dış ateller ise 15 gün kadar yerinde bırakılır.
Ameliyat Sonrası Bakım:
- Hastanede gözlem altında kalma
- Emici tampon kullanımı
- Silikon atel yerleştirme
Operasyon sonrasında antibiyotikler enfeksiyon riskini azaltmak için verilir. Ağrı yönetimi hastanın rahat bir iyileşme süreci geçirmesini sağlamak için önemlidir. Düzenli yapılan salin irrigasyonları burun pasajlarını nemli tutar ve kabuklanmayı önler.
İlaç Kullanımı:
- Antibiyotik tedavisi
- Ağrı kesiciler
- Salin irrigasyonu
Hastaların düzenli olarak cerrahlarıyla görüşmeleri gerekir. Bu ziyaretler sırasında kalan tamponlar veya ateller çıkarılır ve onarımın durumu endoskopik muayene ile değerlendirilir. Fiziksel aktivite kısıtlamaları iyileşme sürecinde septuma zarar vermemek için önemlidir. Hastalar yorucu aktivitelerden ağır kaldırmaktan ve eğilmekten kaçınmalıdır. Burnu sümkürmek genellikle kısıtlanır ve hapşırma ağız açık yapılmalıdır.
Aktivite Kısıtlamaları ve Burun Bakımı:
- Fiziksel aktivitelerde kısıtlama
- Burnu sümkürme kısıtlaması
- Hapşırırken ağzı açık tutma
Septum Perforasyon Onarımı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Septum perforasyon onarımı sonrası bakım hastanın iyileşmesini hızlandırmak ve olası komplikasyonları önlemek için kritik öneme sahiptir. İşlem sonrası dönemde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
Burun Hijyeni ve Nemlendirilmesi:
- Burun pasajlarının sürekli nemli kalması esastır. Bunun için burun spreyi ve merhem kullanımı şarttır. Bu uygulamalar kabuk bağlamasını önler ve iyileşme sürecini kolaylaştırır.
Atel ve Tampon Yönetimi:
- Burun atelleri genellikle 10-15 gün arasında çıkarılır.
- Onarılan bölgedeki basınç nedeniyle oluşabilecek doku hasarını önlemek için burun tamponu kullanımı bazı özel durumlarda tercih edilebilir.
Antibiyotikler ve Ağrı Yönetimi:
- Enfeksiyon riskini azaltmak amacıyla profilaktik antibiyotikler reçete edilebilir.
- Ağrı yönetimi hastanın durumuna göre nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar veya parasetamol ile sağlanır.
Ameliyat Sonrası Uzun Dönem Bakım:
- İyileşme sürecinin izlenmesi için cerrah ile düzenli takip randevuları ayarlanmalıdır.
- Bu randevular herhangi bir komplikasyonun erken teşhis ve müdahalesi için büyük önem taşır.
Aktivite Kısıtlamaları:
- Hastalar onarımı etkileyebilecek yorucu aktivitelerden kaçınmalıdır.
- Ağır sporlar ve burun basıncını artırabilecek eylemlerden uzak durulmalıdır.
Tahriş Edicilerden Kaçınma:
- İyileşmeyi desteklemek ve iltihaplanmayı önlemek için duman, toz ve kimyasallardan uzak durulmalıdır.
Altta Yatan Durumların Yönetimi:
- Septum perforasyonuna yol açan altta yatan nedenlerin yönetimi revizyon cerrahisini önlemek için hayati önem taşır.
Septum Perforasyon Onarımının Riskleri Ve Komplikasyonları Nelerdir?
Septum perforasyon onarımı çeşitli riskler ve komplikasyonlar içeren bir süreçtir. En yaygın komplikasyonlardan biri deliğin yeniden oluşmasıdır. Bu durum genellikle yetersiz iyileşme sürecinden kaynaklanır. İyileşmeyi zorlaştıran diğer bir faktör ise ameliyat bölgesine yeterli kan akışının sağlanamamasıdır.
- Enfeksiyon: Ameliyat sonrası enfeksiyonlar iyileşmeyi zorlaştırabilir ve onarımı bozabilir.
- Kanama: Hem cerrahi işlem sırasında hem de sonrasında kanama özellikle kan kaybı fazla ise ciddi bir endişe kaynağı olabilir.
- Burun Tıkanıklığı: Onarımdan sonra bazı hastalar burun hava akışını engelleyen şişlik ve yara izleri nedeniyle tıkanıklık yaşayabilirler.
- Kabuklanma ve Kuruluk: Ameliyattan sonra burunda kabuklanma ve kuruluk olması yaygındır. Bu durum değişen fizyoloji ve iyileşme sürecinden kaynaklanır.
- Koku Alma Değişiklikleri: Anosmi veya hiposmi ameliyattan sonra koku alma duyusunda meydana gelen değişikliklerdir.
- Septum Deviasyonu: Ameliyat teknikleri ve iyileşme süreci bazen septumun yanlış yerleşmesine yol açabilir.
- Greft Reddi: Kullanılan greft materyalleri reddetme veya ekstrüzyon riski taşır. Bu durum onarımın bütünlüğünü tehlikeye atabilir.
- Adezyonlar ve Sineşi: Ameliyat sonrası burun duvarları arasında yara dokusu nedenli yapışıklıklar oluşabilir.
- Estetik Deformiteler: Ameliyat sonrası burun yapısındaki değişiklikler estetik problemlere neden olabilir.
- Kalıcı Semptomlar: Anatomik olarak başarılı bir onarım yapılsa bile bazı hastalar kabuklanma veya kuruluk gibi rahatsız edici semptomları yaşamaya devam edebilir.
1976 yılında İzmir’de doğan Prof. Dr. Murat Songu, İzmir Atatürk Lisesi sonrası 1994 yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girdi. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları uzmanlık eğitimini Celal Bayar Üniversitesi’nde tamamladı. 5 Eylül 2014 tarihinde Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Hastanesi’nde yapılan sözlü sınavı ile “Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Doçenti” olmaya hak kazandı. Türk Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Derneği Bursu’nu kazanarak Şubat 2016 – Mayıs 2016 tarihleri arasında Amerika’da Pittsburgh şehrinde UPMC (University of Pittsburgh Medical Center)’da Robotik Cerrahi Ünitesi’nde çalıştı. 2 Nisan 2021 tarihinde “Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Profesörü” olmaya hak kazandı. Evli ve iki çocuk (Ayşe Songu, Selim Songu) babası Prof. Dr. Murat Songu kurucusu olduğu Songu Klinik’te çalışmalarına devam etmektedir.